Wat als scholieren het voor het zeggen hadden in het onderwijs? Dan staan mentaal welbevinden, de manier van lesgeven, racisme, kansarmoede en wat we leren zonder twijfel bovenaan. Meer dan 20.000 scholieren vertelden ons wat volgens hen prioriteit moet krijgen. We toetsten de Scholierenstem af aan de beleidsnota voor Onderwijs & Vorming 2024-2029.

Wat zegt de minister over de manier van lesgeven? Wat vinden scholieren?

Op 15 november 2024 presenteerde ook minister Zuhal Demir haar plannen voor de komende vijf jaar. Ze deed dat in de nieuwe beleidsnota Onderwijs. De scholieren van de Vlaamse Scholierenkoepel legden haar beleidsnota naast onze vijf prioriteiten. Want hoe wordt er eigenlijk gesproken over de thema’s waar scholieren écht van wakker liggen? Wat lezen we terug? En minstens even belangrijk: wat missen we nog? Op deze pagina focussen we daarbij op wat we leren op school.

‍

Meer thema's?

‍

Wat we leren: Nederlands én erkenning voor meertaligheid.

De minister kiest voluit voor het versterken van Nederlands. Begrijpelijk, vinden scholieren. Maar tegelijk vragen ze aandacht voor de realiteit in veel scholen: meertaligheid is een feit. En dat mag geen taboe zijn. Thuistalen bannen van de speelplaats? Dat werkt niet motiverend. Scholieren willen een schoolomgeving die Nederlands stimuleert én thuistalen waardeert, zeker in informele momenten zoals pauzes.

‍

Wat we lezen (of net niet)?

Nederlands op school

• De nieuwe Vlaamse Regering onderstreept dat kennis van het Nederlands essentieel is om tot leren te komen.
  • Het wordt gezien als de sleutel tot gelijke kansen in de samenleving.
  • Er worden initiatieven zoals taaltesten en zomerscholen ingezet om leerlingen en ouders extra ondersteuning te bieden. 
• Om deze doelen te bereiken, wordt ook aandacht besteed aan ouders en nieuwkomers.
  • Ouders die binnen een jaar geen bewijs van deelname aan een taalcursus kunnen voorleggen, verliezen de schoolbonus(sen).
  • Om de betrokkenheid van ouders verder te vergroten, wordt gewerkt met een schoolcontract/schoolreglement met bindende afspraken.
  • In het geval van niet-naleving van dit contract kan de schoolbonus rechtstreeks naar de school gaan.
• Daarnaast wordt er gestreefd naar een geïntegreerd taalbeleid door een nauwe samenwerking tussen het basis-, secundair en volwassenenonderwijs.

Kwaliteitszorg stimuleren

• De nieuwe Vlaamse Regering legt de lat hoog voor onderwijskwaliteit, met als doel terug te keren naar toponderwijs.
  • Dit omvat ambitieuze minimumdoelen en hoge verwachtingen voor vakken zoals Nederlands, wiskunde en STEM;
  • De onderwijsinspectie krijgt een belangrijke rol in het versterken van de kwaliteitszorg;
  • Scholen worden ondersteund bij regelmatige en duidelijke evaluaties;
  • Er worden richtlijnen gegeven voor het gebruik van kwaliteitsvolle leermiddelen;
  • De Vlaamse toetsen worden uitgebreid en zullen worden gebruikt om de voortgang te evalueren tot en met het vierde jaar van het secundair onderwijs.
• In de beleidsnota staat dat minimumdoelen echt het minimum zijn. Scholen worden gestimuleerd om veel verder te gaan door ambitieuze leerplannen van school tot school te stimuleren.

Versterken van technisch en beroepsgericht onderwijs

• Er wordt geïnvesteerd in het technisch en beroepsonderwijs om een betere aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt te realiseren.
  • Het beleid zet in op hybride professionele carrières en het verder uitbouwen van Regionale Technologische Centra (RTC’s) voor betere samenwerking tussen scholen en bedrijven.
  • Duaal leren wordt versterkt, zowel qua inhoud als imago, zodat het wordt erkend als een volwaardige leerweg met kansen voor alle leerlingen.

Een rationeel studieaanbod

• Het beleid biedt scholen meer vrijheid in het gebruik van differentiatie-uren in de eerste graad, waardoor scholen maatwerk kunnen bieden aan leerlingen.
• In het officieel onderwijs wordt  ruimte gecreëerd voor een nieuw vak ‘interlevensbeschouwelijke dialoog’ van twee uur per week in het basis- en secundair onderwijs.

‍

Wat vinden scholieren?

Scholieren over Nederlands op school

• Scholieren begrijpen en benadrukken zelf het belang van het Nederlands als de standaardtaal tijdens de lessen. Wel pleiten ze voor een meer positieve benadering van andere talen, vooral in een meertalige schoolcontext.
• Er is heel wat talige diversiteit op scholen. In ons memorandum stellen we vast dat 21% van de bevraagde scholieren thuis Nederlands spreekt en een andere taal. 8% spreekt thuis zelfs enkel een andere taal dan het Nederlands.
• In veel scholen is het verboden om een andere taal dan het Nederlands te spreken, ook op de speelplaats.
  • Scholieren, die thuis een andere taal spreken dan het Nederlands, ervaren zo’n verbod als iets negatiefs.
  • Onderzoek heeft  aangetoond dat het gebruik van de moedertaal in het onderwijs leerlingen kan helpen beter te begrijpen en te leren.
  • Vooral OKAN-leerlingen die dag in dag uit het Nederlands aangeleerd krijgen, voelen de nood om tijdens de pauze eens even niet met het Nederlands bezig te zijn.

Scholieren over zomerscholen

• Voor de Scholierenkoepel moet leervertraging maximaal op school, binnen de schooluren, worden bijgewerkt.
  • Zorgen dat iedereen mee is, dat blijft een belangrijke taak van het onderwijs zelf.
  • Elke jongere heeft recht op vrije tijd.

Versterken van technisch en beroepsgericht onderwijs

• We juichen toe dat de nieuwe Vlaamse Regering werk wil maken van een herwaardering van deze studierichtingen.
• In ons memorandum stellen we vast dat voor 6% van de scholieren een hoge kostprijs al eens de reden was om voor een andere studierichting te kiezen. Dat vinden we problematisch.
• We vragen ook specifieke aandacht voor de benoeming van de finaliteiten. Na de volledige uitrol van de modernisering is het ook belangrijk om de oude namen (KSO, BSO, TSO en ASO) volledig los te laten.

Scholieren over Vlaamse toetsen

• Als Scholierenkoepel zijn we geen voorstander van de Vlaamse toetsen. Voor veel scholieren is dit nog eens een ‘extra’ toets.
• We vragen ook om ervoor te zorgen dat deze toetsen geen sanctionerend karakter krijgen voor scholen, want dit zal zorgen voor extra druk bij scholieren.
• Als Scholierenkoepel blijven we bij scholieren de vinger aan de pols houden over dit thema. Wij denken graag mee na over de toekomst van de Vlaamse toetsen.

‍

Wat vinden we goed? Wat raden we aan? Welke vragen hebben we?

Wat vinden we goed?

• De inzet op ambitieuze leerplannen en de versterking van de beroepsgerichte finaliteiten (of zoals in de beleidsnota staat: “technisch, kunst- en beroepsonderwijs”).
• De versterking van duaal leren, zowel qua inhoud als imago, zodat het wordt erkend als een volwaardige leerweg met kansen voor alle leerlingen.

Wat raden we aan?

• Scholieren begrijpen en benadrukken het belang van het Nederlands als de standaardtaal tijdens de lessen. Maar zet daarnaast ook in op een positieve benadering van meertaligheid in het onderwijs. Het is belangrijk dat scholieren met een anderstalige thuiscontext zich ook thuis voelen op school.
• Vermijd een sanctionerend karakter van de Vlaamse toetsen; focus op ondersteuning.
• Vermijd het afnemen van de schoolbonus. Ouders mogen niet gesanctioneerd worden, maar moeten persoonlijke begeleiding krijgen. 
• Maak correct gebruik van de benoeming van de nieuwe finaliteiten die sinds de modernisering in het secundair onderwijs gebruikt worden: doorstroom, dubbel en arbeidsmarkt.

‍

Meer lezen?

‍

‍