Wat als scholieren het voor het zeggen hadden in het onderwijs? Dan staan mentaal welzijn, de manier van lesgeven, racisme, kansarmoede en wat we leren zonder twijfel bovenaan. Meer dan 20.000 scholieren vertelden ons wat volgens hen prioriteit moet krijgen. We toetsten de Scholierenstem af aan de beleidsnota voor Onderwijs & Vorming 2024-2029.

Wat zegt de minister? Wat vinden scholieren?

Op 15 november 2024 presenteerde ook minister Zuhal Demir haar plannen voor de komende vijf jaar. Ze deed dat in de nieuwe beleidsnota Onderwijs. De scholieren van de Vlaamse Scholierenkoepel legden haar beleidsnota naast onze vijf prioriteiten. Want hoe wordt er eigenlijk gesproken over de thema’s waar scholieren écht van wakker liggen? Wat lezen we terug? En minstens even belangrijk: wat missen we nog? Hieronder geven we per prioritieit een korte samenvatting. Wil je meer weten? Klik dan door naar de focuspagina's. Je kan onze standpunten ook gebundeld terugvinden.

1. Mentaal welbevinden? Erkenning, maar nog geen doorbraak.

Het mentaal welbevinden van scholieren is volgens scholieren zelf hét belangrijkste thema voor het onderwijsbeleid. En ja, de minister erkent het belang ervan: scholen moeten signalen sneller oppikken, het CLB krijgt een centrale rol, en er komt aandacht voor pesten en omstaanderstrainingen. Maar scholieren willen meer. Ze willen dat elke school een verplicht en sterk anti-pestbeleid uitwerkt (op een participatieve manier). Leerkrachten moeten opgeleid worden rond mentale gezondheid. En scholieren willen dat er écht wordt ingezet op een warme schoolcultuur waarin iedereen zich goed kan voelen. Welzijn is geen bijzaak, maar de basis.

2. De manier van lesgeven? Tijd voor vernieuwing.

Scholieren vragen lessen die inspireren en aansluiten bij hun leefwereld. De beleidsnota belooft minder planlast voor leerkrachten en meer professionalisering, onder andere rond digitale vaardigheden. Dat is positief: leerkrachten krijgen zo hopelijk de ruimte om kwaliteitsvol les te geven. Maar scholieren wijzen ook op de nood aan meer afwisseling, participatie en technologie die doordacht ingezet wordt. Digitalisering is immers meer dan laptops en wifi: denk aan AI, waarmee scholieren willen leren werken én leren omgaan.

3. Racisme? Onzichtbaar in de beleidsnota.

Racisme op school is voor scholieren één van de grootste zorgen. 18% van de scholieren maakte het al mee. Wie ermee geconfronteerd wordt, voelt zich vaak onveilig en niet gehoord. Daarom verwachten scholieren concrete actie: verplichte vormingen voor leerkrachten, duidelijke regels rond racisme in schoolreglementen en meer steun voor organisaties die expertise hebben over racisme in onderwijscontext. Want stilzwijgen over racisme maakt het probleem niet kleiner, wel groter.

4. Kansarmoede? Nog te vaak een blinde vlek.

Schoolfacturen, ongezonde schoolmaaltijden, te weinig schoolbussen,... Scholieren botsen op drempels die ervoor zorgen dat niet iedereen dezelfde kansen krijgt. In de beleidsnota zien we enkele goede stappen, zoals extra middelen voor dure studierichtingen. Maar scholieren vragen méér: een maximumfactuur in het secundair onderwijs, gratis vervoer van en naar school, heldere regels over schoolkosten én gezonde maaltijden voor wie dat nodig heeft. Onderwijs mag geen luxeproduct zijn.

5. Wat we leren? Nederlands én erkenning voor meertaligheid.

De minister kiest voluit voor het versterken van Nederlands. Begrijpelijk, vinden scholieren. Maar tegelijk vragen ze aandacht voor de realiteit in veel scholen: meertaligheid is een feit. En dat mag geen taboe zijn. Thuistalen bannen van de speelplaats? Dat werkt niet motiverend. Scholieren willen een schoolomgeving die Nederlands stimuleert én thuistalen waardeert, zeker in informele momenten zoals pauzes.

En nu?

Er zit beweging in de beleidsnota. Op sommige thema’s wordt vooruitgang geboekt. Maar net op de thema’s waar scholieren het vaakst over spreken — welzijn, racisme, betaalbaarheid — mag het ambitieuzer.

Onze oproep aan de minister: blijf in gesprek met scholieren. Werk samen aan oplossingen voor de uitdagingen die zij elke dag voelen. En zorg ervoor dat de stem van scholieren ook de komende jaren het onderwijsbeleid blijft versterken.

‍

Wil je nog meer weten over wat scholieren denken? Dan kan je terecht op volgende plekken:

‍