Standpunt: Scholieren over levensbeschouwelijke kentekens op school!

BRUSSEL, 23 mei 2024 - De Vlaamse Scholierenkoepel publiceert vandaag een standpunt over levensbeschouwelijke kentekens op Nederlandstalige scholen in Brussel en Vlaanderen. Het standpunt tracht, op basis van de resultaten van een grote scholierenbevraging en focusgesprekken met scholieren, een genuanceerd beeld te vormen van hoe scholieren tegenover deze levensbeschouwelijke kentekens op school staan. Het standpunt laat zowel de meningen van voor- als tegenstanders aan bod komen.‍

‍

Het standpunt komt er net na de uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM). Volgens het Hof is het verbod op het dragen van levensbeschouwelijke kentekens in het Vlaamse Gemeenschapsonderwijs (GO!) niet in strijd met de godsdienstvrijheid, die verankerd is in het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens (EVRM). "Voor ons is de uitspraak van het EHRM geen eindpunt, maar juist de gelegenheid om in gesprek te gaan met elkaar. Ondanks het arrest blijven heel wat scholieren nog met vragen en zorgen over levensbeschouwelijke kentekens op school achter," zegt de voorzitter van de Scholierenkoepel, Lore Sleeckx.

De voorbije maanden bevroeg de Scholierenkoepel scholieren over hoe ze kijken naar levensbeschouwelijke kentekens (zoals kruistekens, hoofddoeken, keppeltjes, tulbanden,...) op school. “Die zijn momenteel op heel wat Nederlandstalige scholen, ook op de vrije scholen, verboden.” aldus de voorzitter van de Scholierenkoepel, Lore Sleeckx.

“Op heel wat vrije scholen bestaat er misschien geen expliciet verbod maar, volgens leerlingen, wel een verborgen verbod. Dat komt omdat hoofddoeken, keppeltjes, tulbanden,... gecategoriseerd worden als hoofddeksels en die op hun beurt verboden zijn. Op die manier vallen ze onder de kledingvoorschriften in het schoolreglement. Dat kwam naar boven tijdens de focusgesprekken en vertellen heel wat scholieren ons op onze rechtentelefoon.“ vertelt Sleeckx.

Onderzoek bij leerlingen

Uit een bevraging van de Scholierenkoepel bij meer dan 11.000 scholieren blijkt dat de meerderheid van de scholieren (64%) een verbod op levensbeschouwelijke kentekens op school niet goed tot helemaal niet goed vindt. Uit focusgesprekken blijkt dat deze groep bestaat uit zowel gelovige als niet-gelovige scholieren. Deze groep gelooft sterk dat het toestaan van deze kentekens verdraagzaamheid op school bevordert en discriminatie tegengaat. Sleeckx: “Gelovige leerlingen vinden deze kentekens essentieel voor hun identiteit. Het dragen ervan is voor hen een bron van trots, toewijding en emotionele waarde. Een verbod op school leidt soms tot gevoelens van onveiligheid en beïnvloedt de schoolkeuze van gelovige leerlingen negatief.” Scholieren die wel hun kenteken mogen dragen op school gaven in gesprekken aan dat ze zich hierdoor meer zichzelf voelen, meer zelfvertrouwen hebben en beter kunnen focussen op hun studie. Niet-gelovige leerlingen die tegen een verbod zijn, benadrukken vooral het belang van dat iedereen zichzelf kan zijn op school. 

“Het [toelaten van levensbeschouwelijke kentekens] is de enige reden voor mij om naar deze school (Antwerpen) te komen, ik kom helemaal van Mechelen. Waarom zou ik mij zes jaar gevangen voelen in een school waar ik mezelf niet kan zijn.” - Farah, 1ste graad (A-stroom)

‍Voor 18% van de bevraagde scholieren maakt het simpelweg niet uit of er al dan niet een verbod is op levensbeschouwelijke kentekens. 13% van de bevraagde scholieren vindt een verbod een goede tot heel goede zaak. Uit de focusgesprekken blijkt dat deze groep voornamelijk bestaat uit scholieren die zelf niet gelovig zijn. Sleeckx: “Ze maken zich vooral ernstige zorgen over de negatieve gevolgen van het toestaan van deze kentekens, zoals mogelijke conflicten en pestproblemen. Ze vrezen dat dit de sfeer op school zal verslechteren en leiden tot onderlinge verdeeldheid en uitsluiting van leerlingen. Voor hen is school in de eerste plaats een plek om te leren en niet om religie te uiten. Ze benadrukken het belang van neutraliteit en het handhaven van de scheiding tussen kerk en staat. Daarnaast maken ze zich zorgen over groepsdruk en het risico dat een plotselinge toestroom van gelovige leerlingen de diversiteit op school zal verminderen.”

“Ik vind niet dat scholieren met een hoofddoek naar school mogen komen, daar zouden opstootjes van komen.” - Piet, 2de graad (finaliteit doorstroom)

Zowel voor- als tegenstanders van levensbeschouwelijke kentekens op school benadrukten tijdens de gesprekken het belang van gelijkheid, maar interpreteren deze term verschillend. Tegenstanders vinden dat gelijkheid ontstaat wanneer geloof niet zichtbaar is, zodat iedereen hetzelfde behandeld wordt zonder onderscheid. Voorstanders, daarentegen, menen dat een verbod ongelijkheid veroorzaakt omdat alleen gelovige leerlingen zich moeten aanpassen. Volgens hen is er pas sprake van echte gelijkheid wanneer iedereen vrij is om levensbeschouwelijke kentekens te dragen.

Oproep naar schoolbesturen

Sleeckx roept de schoolbesturen op: “Maak pas een beslissing over levensbeschouwelijke kentekens na een grondig inspraakproces waarbij zowel leerlingen, leerkrachten als ouders/voogden betrokken zijn. Als na overleg een verbod wordt afgesproken, kunnen we daar als Scholierenkoepel enkel maar respect voor tonen. Een eenzijdig verbod zonder inspraak daarentegen is volgens heel wat scholieren echt geen goed idee. Juist daarom betreuren we het als Scholierenkoepel dat GO!-scholen, door het algemeen verbod vanuit het GO!, niet de mogelijkheid krijgen om als school in gesprek te gaan met alle betrokkenen en op basis daarvan een gedragen beslissing te nemen.”

“Als directie zou ik luisteren naar iedereen op school en op basis daarvan een keuze maken.”  - Zara, 3de graad (finaliteit arbeidsmarkt)

‍